Bir kaç yıl önce bir gazete yazısında karşılaştığım bir oluşum çok dikkatimi çekmişti. O zaman henüz okula giden bir çocuğum yoktu ve doğal olarak günümüz ilk öğretim hayatı ile çok fazla haşır neşir değildim. Yine de mevcut sistemin tek tipleştirici, hiyerarşik ve disipliner yapısı yerine; alternatif yöntem ve teknikleri kapsayan, demokratik, katılımcı, toplumsal adalet ilkesine dayanan, ekolojik değerleri merkeze alan ve Alternatif Eğitim, Demokratik Yönetim, Ekolojik Duruş ile Özgün Finansman eksenlerine dayanan Başka Bir Okul Mümkün Modeli kalbimi çalmaya yetti.
Veliler ile eğitimcilerin ortak ihtiyacından ortaya çıkan ve 2009 yılında fikirsel temelleri atılan Başka Bir Okul Mümkün Derneği, 2010 Kasım ayında alternatif bir okul modeli geliştirmek ve bu modelin uygulandığı okullar açmak amacıyla kuruldu. İlk BBOM ilkokulu ‘Mutlu Keçi’ adıyla 2013 Eylülünde Bodrum’da açıldı ve halen ilkokul 1., 2. ve 3. sınıflar seviyesinde eğitim veriyor. Ankara BBOM girişiminin İncek’te kiraladığı eski köy okulunda yine çocukların koyduğu ismiyle ‘Meraklı Kedi’ ilkokulu da Eylül 2015’te eğitim hayatına başladı. İzmir, Kaş ve Çanakkale’de yeni BBOM okulları açma çabaları devam ediyor.
28 Eylül 2015 günü de bütün çocuklar üniformalarını giyip ve onlar için çalan ders zilini takip ederken Meraklı Kediler de Mutlu Keçiler gibi istedikleri, rahat ettikleri kıyafetleri giyip zili olmayan okullarına gittiler. Hepsi mutluluğunu ve sevincini parlayan gözler ve gülen yüzlerle ifade etti. İki yıldır anne ve babalarıyla okulun tadilatında emek veren, toplantılarda onlara eşlik eden bu kediler çok iyi biliyorlardı; bir gün bu okulun taşı toprağı onların olacaktı. İşte o gün, bugün! Peki o gün, Meraklı Kediler neler yaptı?
Hazırlanan deniz canlıları, oyunun her aşamasına dahil olan öğretmenleri tarafından bahçenin çeşitli yerlerine saklandı. Merak eden kediler için oltalarını hazırlayıp bu canlıları yakalama zamanı geldiğinde ekip çalışması ve yardımlaşma başladı. Böylece bütün canlıları yakalamayı başardılar.
Veee tabi ki saklama sırası meraklı kedilere, bulma sırası ise öğretmenlerine geldi. Özgür Öğretmen, kapadı gözlerini ve kendini çocukların ritmine bıraktı.
Acıkan kediler yemekhanelerinde toplandı ve kendi servis ettikleri yemeklerini, arkadaş sohbeti eşliğinde yediler.
Serbest zaman saati geldiğinde ise kimi çocuk ağaçta elma aradı, Kimisi taşlarla taşları kırmayı deneyimledi, Kimisi resim yaptı, Kimisi satranç oynadı, Kimisi ise parçaları birleştirerek kendisi için anlamlı bir bütün oluşturmaya çalıştı. Günün sonunda ne oldu? Çocuklar eve gitmemek için ellerinden geleni yaptılar ve ertesi gün aynı saatte aynı yerde toplanmak üzere ayrıldılar.
Buraya kadar okul harika bir dünya gibi duruyor. Ama çocuk dışarıdaki sert ve antidemokratik hayatla nasıl çarpışacak diye merak ediyor insan. Başka Bir Okul Mümkün Projesinin mimarlarından Yıldız Teknik Üniversitesi öğretim görevlisi Burak Ülman; “Okul, hayatın içinden olacak. Hayat bilgisi dersini bir gün pazarda, bir gün ormanda, bir gün çiftlikte yapacaklar. Hayatın içine girecek çocuk. O zaman toplumsallığın realitesiyle karşı karşıya kalacak” dedikten sonra Koordinatör Feyza Eyikul ekliyor: “Okul sadece ders işlenip sınava girilen bir yer olmayacak. Velilerin de dâhil olduğu hafta sonu aktiviteleri olacak”.
Çocukların eğitiminde en zorlanacağınız konu ne olabilir diye soruyorum, demokratik yönetim, derslerin başka türlü işleyişi, öğrencilerin birer özne olduğu bir sürecin başta insanları biraz itebileceğini söylüyorlar. Bu noktada Ece Öztan, Almanya’dan bir örnek sunuyor: “İlk zamanlar sınıf meclislerinde bir konu olduğunda öğrencilerin hepsi karşı tarafı suçluyor. Karşındakini eleştirme özgürlüğü bu… Fakat süreç içerisinde bir bir gözleniyor ki bir kırılma anı geliyor ve öğrenciler cümlelerine özeleştiriyle başlıyor: ‘Ben geçen hafta bu konuda eksiktim, kabul ediyorum’ gibi sözleri sarf ediyor”. Bu okul mümkün kâr amacı gütmeyen ve kendi kendine yeterliliği amaçlayan, çocukların yaratıcılık ve özgüvenlerini besleyen, çocukların ekolojik sıkıntılar hakkında bilgilendirildiği, başta çocuklar olmak üzere okulun tüm bileşenlerinin karar alma süreçlerine katıldığı bir okul mümkün…
Nasıl destek olabilirsiniz? Eğer dilerseniz, Başka Bir Okul Mümkün Derneği’ne gönüllü olarak katılıp, finans ve mekân konusunda destek olabilir veya bağışta bulunabilirsiniz.
Haydi gelin hep birlikte Başka Bir Okul’u mümkün kılalım! Var mısınız? Ne dersiniz? Belki bir gün Kdz. Ereğli’de de Başka Bir Okul Mümkün olur.
www.baskabirokulmumkun.net
iletisim@baskabirokulmumkun.net
facebook.com/baskabirokulmumkundernegi
BBOM Ankara Meraklı Kedi İlkokulu Çocukları nasıldır?
Zorlayıcılık Yok
Meraklı Kedi İlkokulu zorlayıcı değildir, meraklı kediler özgürdür, seçme hakkına sahiptir. Derse girmeyip vaktini kütüphanede, atölyede geçirebilir. Meraklı kedilerin yaratıcılığı teşvik edilir. Meraklı kedilerin kompozisyonlarında aslolan hikayedir; el yazılarının güzelliği değerlendirilmez.
Rekabet Yok
Her bir meraklı kedi kendi hızında öğrenir ve öğrenmenin verdiği mutluluğu da şahsına münhasır yaşar. Kendilerine rakip seçmezler, yarışı eğitim hayatlarının merkezine almazlar.
Öğrenme Hayatın İçinde
Meraklı Kediler kendilerini müzik dersinde matematik, beden eğitiminde ise fizik öğrenirken bulabilirler. Çünkü Meraklı Kedi İlkokulu’nda dersler birbirine bağlanarak ve bütün yaş gruplarını bir arada bulundurularak işlenir.
Dış Dünyayla Arkadaş
Meraklı kediler yalnız bireyler değildir; dış dünyayla iletişimleri kuvvetli ve süreklidir. Mahallenin esnafını ve sokak arkadaşlarını tanır. Meraklı kediler çevrenin sorunlarına aşina; azalan yeşil alanların ve artan araçların sonuçlarının farkındadır.
Gerçekçi
Meraklı kediler hayal kırıklıkları yaşayabileceklerini de onlarla nasıl baş edebileceklerini de bilir.
Özgür
Meraklı kediler özgür iradeleriyle seçim yaparlar. Matematik dersinde havuz problemleri yerine, yağmur biriktirme projeleriyle uğraşmayı seçebilirler.
Demokratik
Meraklı kediler demokrasiyi, fikirlere saygı duymayı, birlikte karar almayı öğrenirler. Okul Meclisi sayesinde birlikte karar almayı, hareket planlarını belirlemeyi ve tüm bunların sorumluluğunu almayı, üretmeyi ve hayallerini gerçekleştirecek taşları döşemeyi deneyimler.
Eşitlikçi
Meraklı kediler eşitlikçidir; farklılıklara açıktır ve önyargı biriktirmez. Sınıfta özel eğitime gereksinim duyan arkadaşları da vardır, dar gelirli arkadaşları da. Kızlar, oğlanlar birlikte top oynar, sofra toplar. Hayat birlikte inşa edilir; her çocuk kendini, kendinde bulunan bütün özellikler, alışkanlıklar ve fikirlerle var etmeyi öğrenir…
BBOM, öncelikli olarak, alternatif eğitim tekniklerinin kullanıldığı bir eğitim anlayışını ortaya koyuyor. Temel referans noktası çocuklar. Çocukların yaratıcılıklarını ve özgüvenlerini besleyen, onlara alan açan bir eğitim anlayışı benimseniyor. İkincisi, kâr amacı gütmeyen, sadece okulun çarkını döndürecek bir finansman modeli işliyor. Üçüncüsü, öğrenciler ekolojik sıkıntılar hakkında bilinçlendiriliyor. BBOM’nin dördüncü ve son ‘jesti’ ise öğrencilere ‘kendi kaderini kendi tayin etme hakkı’ verilmesi: Sınıf meclisi toplantılarıyla başlayan pazartesiler… Yani öğrenciler kendilerini ilgilendiren bütün kararlarda bizzat aktör. Ve üstelik bu toplantılarda kararlar oy çokluğu ile değil uzlaşmayla alınıyor.