Dr. Ebru Onat Göktaş – Dermatoloji Uzmanı
İnsan vücudunda deride doğumdan sonra veya doğumda oluşan kahverengi renkten meydana gelen lekeler halk dilinde ‘ben’ diye; tıp dilinde ise ‘Melanositik nevüs’ diye adlandırılıyor.
Her insanın vücudunun çeşitli yerlerinde birden fazla ben bulunuyor. Çoğu zararsız ve yaşam boyunca değişmeden kalabilen benler kimi zaman önemsiz lekelerden oluşurken, kimi zaman ise kanserin habercisi olabiliyor…
Var olan bir benin boyutundaki, şeklindeki ve rengindeki değişiklikler, sınırlarının girintili çıkıntılı olması, neden yokken kanaması, üzerinde doku kaybının gelişmesi, hızla büyümesi, etrafında beyazlaşma olması, kaşınma ve ağrı gibi belirtilerin izlenmesi, özellikle 40 yaşından sonra yeni benlerin ortaya çıkması oldukça tehlikeli bir deri kanseri çeşiti olan ‘melanoma’ kanserinin ilk işaretleri olabiliyor.
“Doğumsal benler” doğumda veya erken bebeklik döneminde ortaya çıkan benlere verilen isimdir. Yeni doğanların % 1-2’sinde bulunur. Pek çok doğumsal ben küçüktür ve melanom gelişimi açısından düşük risk taşır. Benin boyutu arttıkça melanom gelişme riski artar. Displastik benler atipik benler olarak bilinir. Vücutta herhangi bir yerde ortaya çıkabilirler. Ancak daha çok sırt ve güneş gören alanlarda izlenir. Boyutları genellikle sıradan benlerden biraz daha büyük olup sınırları düzensizdir. Ben, pembeden koyu kahverengiye kadar, değişik renlerde farklı varyasyonlar gösterebilir. “Melanom” genellikle var olan benler üzerinden gelişir. Bu nedenle çok sayıda ben bulunması melanom gelişme riskini artırır. Bütün bunların dışında beyaz tenli, renkli gözlü, çilli, kızıl saçlı, güneşe duyarlılık yaratan hastalığı olanlarda melanoma riski daha fazladır.
BENLERİN ARTIŞ NEDENİ GÜNEŞ IŞINLARI
Güneş ışınları içimizi ısıtıp bize enerji verip kemiklerimiz içinde gerekli vitaminleri sağlarken bir yandan da melanoma kanserini tetikliyor. Özellikle çocukluk çağında geçirilen güneş yanıkları melanoma gelişme riskini çok arttırmaktadır. Çok sayıda beni olan kişiler, güneşin etkili olduğu saatlerde kendilerini korumalı, güneşten koruyucu kremler kullanmalıdırlar.
HANGİ TİP BENLER ALDIRILMALI?
- Birden fazla renk içerenler veya alacalı bir renge sahip olanlar
- Üzerinde yara açılan, kanamaya meyilli benler
- 5 mm’den büyük olan benler
- Sıkça tahriş olan benler
- Etrafı kızaran benler
- Zaman içerisinde belirgin fiziksel değişiklik gösteren benler
